Czy media wpływają na szczęście nasze i naszej rodziny?

prof. Andrzej Urbaniak



Rozumienie szczęścia jest przedmiotem badań filozofów, socjologów, psychologów… Niezależnie jednak od tego, o jakim szczęściu mówimy, zawsze odnosimy je najpierw do osoby, a dopiero w dalszej kolejności do grupy osób. Określmy zatem główne warunki szczęścia osoby. Jednoznacznie definiuje je psychologia jako: podstawowe potrzeby psychiczne, bez których człowiek nie może w pełni się rozwijać, a zatem nie może być również szczęśliwy. Do tych potrzeb zalicza się: poczucie bezpieczeństwa, poczucie własnej wartości (lub inaczej: potrzeba uznania i doceniania) oraz potrzeba kontaktu z drugim człowiekiem (lub inaczej: przynależność do wspólnoty). W zależności od etapu rozwoju człowieka (dzieciństwo, młodość, wiek  dojrzały) w różny sposób się one ujawniają i różny może być stopień ich zaspokojenia.

 

Te czynniki oraz cały szereg innych, w różnym stopniu poddane są oddziaływaniu mediów. Oddziaływanie to dotyczy wszystkich członków rodziny. W jaki jednak sposób media mogą oddziaływać na coś, co stanowi o naszym szczęściu?

rodzina

Poczucie bezpieczeństwa: Niezwykła zdolność przekazu informacji stanowi swoisty fenomen mediów. Pozwala uzyskać informacje o zdarzeniach, które wydarzyły się na innych kontynentach, praktycznie natychmiast po ich zaistnieniu. Najczęściej są to informacje o tragediach, kataklizmach, zabójstw itp. Ukazywany świat jest pełen nienawiści i agresji. Pojawia się swoista psychoza zagrożeń.

Obroną jest właściwa więź rodzinna, gdy jej brak – pojawia się poczucie wyobcowania i nierzadko strach.

Poczucie własnej wartości: Kreowane przez media wzorce, szczególnie w zakresie wyglądu, powodują często poważne zaburzenia poczucia własnej wartości, gdy własny obraz nie przystaje do tych wzorców. Podobnie rzecz ma się z kształtowaniem wizji sukcesu przedstawianego w mediach w kategorii sukcesu ekonomicznego i kariery politycznej. Przeciętny odbiorca treści programów medialnych postrzega swoje sukcesy za mierne i nic nie znaczące.

W zdrowej rodzinie kreowanie poczucia własnej wartości każdego jej członka jest zadaniem wszystkich bliskich. Każdy członek rodziny ma w niej swoje niezastąpione miejsce, gdzie ma prawo czuć się bezpiecznie i które jest jemu właściwe niezależnie od tego, czy odnosi sukcesy czy nie.

Przynależność do wspólnoty: We wspólnocie następuje wymiana dobra między jej członkami. Każdy członek wspólnoty wkłada do wspólnego skarbca swoje talenty, podejmując się różnych zadań dla dobra wspólnego. Zaangażowanie w życie wspólnoty rodzinnej daje mandat korzystania z jej wspólnego skarbca. Świadomość przynależności daje oparcie w sytuacji załamań, niepowodzeń czy zagrożeń. Jest to szczególnie ważne w wieku młodzieńczym, kiedy poczucie samotności może wywołać reakcje zagrażające zdrowiu i życiu młodego człowieka. Świadomość przynależności do wspólnoty rodzinnej zaspokaja silną potrzebę wspólnotowego życia młodych ludzi i stanowi w pewnym sensie obronę przed sektami i grupami nieformalnymi.

Niestety często następuje ucieczka od wspólnoty rodzinnej w świat mediów. Media narzucają rytm życia rodziny (często uzależniony od czasu emisji poszczególnych programów) i zawłaszczają czasem wspólnoty (oczywiście za przyzwoleniem i przy pomocy członków rodziny). Zamiast np. posłuchać opowieści dziecka z wycieczki klasowej, wybieramy oglądanie kolejnego odcinka telewizyjnego serialu.

Media są niewątpliwie wspaniałym dziełem człowieka. Zasadnicze pytanie dotyczy sposobu ich wykorzystania. Na ile nam służą, na ile pomagają „bardziej być niż mieć”?

Mass media mogą stanowić szansę na rozwój osoby, a tym samym najbliższej nam grupy – rodziny, ale mogą być również zagrożeniem dla szczęścia rodzinnego. Wszystko zależy od nas.

Autor jest pracownikiem naukowym Politechniki Poznańskiej, a także wykładowcą na studiach podyplomowych w zakresie wychowania do życia w rodzinie; ponadto autorem książek nt. wychowania i ekspertyz w tym zakresie dla Kancelarii Sejmu oraz Urzędu Pełnomocnika Rządu ds. Rodziny.

Zdjęcie ilustracyjne/Pixabay.com

 

 

facebook
by e-smart.pl