Co dzieci myślą o swoich rodzinach?

dr Krzysztof Szwarc

Naukowcy z trzydziestu pięciu krajów świata – w ramach projektu Children’s Worlds – przeprowadzili badanie dzieci dotyczące oceny ich satysfakcji z życia. Badanie przeprowadzono wśród dzieci 8-, 10- i 12-letnich w latach 2017-2018. W każdej grupie wiekowej odpowiedzi udzielało około tysiąc dzieci z każdego z państw. W badaniu wzięły udział także dzieci z Polski, a wśród wiodących tematów była również rodzina.

Jak podano w raporcie, rodzina jest jednym z ważniejszych czynników determinujących subiektywne odczuwanie zadowolenia z życia dzieci, a szczególnego znaczenia nabierają dobre relacje z bliską osobą w rodzinie i harmonijna rodzinna atmosfera.

Polskie dzieci szczególnie wyróżniają się poczuciem bezpieczeństwa w rodzinie. Aż 90% (najwięcej spośród badanych państw) całkowicie zgadza się ze stwierdzeniem, że czuje się bezpiecznie w domu. Świadczy to o tym, że w polskich rodzinach dzieci mogą czuć się pewnie, są chronione przed niebezpieczeństwami. Ten aspekt został w naszym kraju oceniony najwyżej. Tylko nieco gorzej oceniono troskę ze strony innych osób (85% całkowitej zgodności, trzecie miejsce) i pomoc ze strony rodziny (80%, piąte miejsce). Niespełna 3/4 badanych dzieci w Polsce całkowicie zgadza się z tym, że lubi wspólnie spędzać czas z rodziną, co było ósmym rezultatem wśród badanych państw. Z kolei 2/3 polskich dzieci całkowicie uznało, że wspólnie z rodzicami podejmują decyzje dotyczące ich życia (siódme miejsce). Ale już nie ma pełnej zgodności co do tego, że rodzice słuchają tego, co dzieci mają do powiedzenia i liczą się z ich zdaniem. Tylko nieco ponad połowa badanych całkowicie zgadza się z tym stwierdzeniem, co jest dwudziestym wynikiem wśród badanych państw (wskaźnik ten o kilkanaście punktów procentowych wyższy jest m.in. na Węgrzech czy w Norwegii).

Generalnie dzieci (nie tylko w Polsce) są zadowolone z osób, z którymi razem mieszkają. Polscy 12-latkowie ocenili ten aspekt średnio na 8,93 w skali 0-10, co jest piętnastym wynikiem wśród badanych państw (wyższa średnia odnotowana została m.in. w Rumunii, Chorwacji, Hiszpanii, a niższa np. w Niemczech). Wskaźnik ten jest nieco niższy niż dla dzieci 10-letnich (9,22, miejsce siedemnaste). Bardziej zadowolone ze swoich współmieszkańców były dziewczynki (średnia 9,38 wobec 9,06 dla chłopców). Taką prawidłowość odnotowano prawie we wszystkich badanych krajach (odwrotnie było m.in. w Rumunii i na Węgrzech), jednak Polska jest jednym z czterech państw, gdzie różnica między odpowiedziami osób obydwu płci jest największa.

W Polsce około 85% dzieci 10-letnich mieszka z obydwoma rodzicami i wskaźnik ten jest dwunastym najwyższym (większy odsetek w Europie odnotowano tylko w Grecji, Chorwacji i Rumunii; jeden z niższych rezultatów pod tym względem uzyskano m.in. na Węgrzech, gdzie w pełnej rodzinie żyje 73% badanych dzieci). 79% polskich 10-letnich dzieci mieszka z rodzeństwem (lub innymi dziećmi) – to daje dwudzieste pierwsze miejsce (ponad 90% odnotowano tylko w Algierii, Norwegii i Malezji, poniżej 70% w Hongkongu, Brazylii i we Włoszech).

Raport z badania został opublikowany w sierpniu br. Dostępny jest tutaj. https://isciweb.org/wp-content/uploads/2020/08/Childrens-Worlds-Comparative-Report-2020.pdf

Autor jest demografem, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, członkiem Sekcji Demografii Historycznej Polskiego Komitetu Demograficznego PAN, członkiem Polskiego Towarzystwa Statystycznego, redaktorem statystycznym Zeszytów Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, członkiem Rady Rodziny przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a także Rady Rodziny przy Wojewodzie Wielkopolskim. Jest również pasjonatem podróżowania.

Zdjęcie ilustracyjne/Pixabay.com