Zdrowe żywienie
Anna Magdalena Andrzejewska
Na czym polega zdrowe żywienie? To pytanie, które jest coraz częściej zadawane, bo świadomość, że to co jemy, ma duży wpływ na nasze zdrowie jest coraz bardziej powszechna. Kluczem do sukcesu w prawidłowym odżywianiu jest urozmaicenie. Pozwala utrzymać organizm w zdrowiu i zadbać o szczupłą sylwetkę. A urozmaicenie polega na spożywaniu różnorodnych pokarmów każdego dnia. Większość z nas od razu widzi piramidę żywienia, czyli graficzny opis odpowiednich proporcji różnych, niezbędnych w codziennej diecie grup produktów spożywczych. W związku z najnowszymi badaniami nad żywnością i żywieniem piramida żywienia w 2016 roku uległa pewnym modyfikacjom.
Wciąż jeszcze można przeczytać artykuły mówiące, że podstawę diety powinny stanowić węglowodany, jednak ostatnie badania przeczą temu. Wskazują one, że podstawą naszego żywienia powinny być warzywa i owoce, które dostarczając wielu bezcennych składników, takich jak składniki mineralne, witaminy czy polifenole, wpływają pozytywnie na nasz organizm, w istotny sposób zmniejszając zachorowalność na cukrzycę, nowotwory, choroby układu krążenia; mogą też decydować o długości życia człowieka. Dlatego to warzywa i owoce znalazły się u podstawy nowej piramidy żywienia. Uwzględniono w niej także obecność ziół, które pomagają w redukcji soli w diecie, a ponadto poprawiają smak potraw i dostarczają wielu cennych składników. Na drugim miejscu znajdują się produkty zbożowe: pszenica, jęczmień, żyto, gryka, ryż itp. Na kolejnych miejscach znajdują się: mleko i jego przetwory, potem ryby, mięso, jaja i rośliny strączkowe, zaś ostatnie miejsce zajmują tłuszcze.
Urozmaicona dieta obejmuje różne składniki odżywcze: witaminy, białko, cukry, tłuszcze, makroelementy, mikroelementy i inne, w proporcjach zgodnych z piramidą żywienia. Ale to nie wszystko. Dobrze jest codziennie zmieniać jadłospis, bowiem produkty z tego samego piętra piramidy różnią się znacznie składem. Na przykład w 100 g natki pietruszki jest 178 mg witaminy C, ale w selerze naciowym już tylko 3,4 mg, co oznacza, że różne zielone warzywa wniosą różną ilość witaminy do naszej codziennej diety. Takiego samego porównania można dokonać na podstawie innych składników, jak kwas foliowy, witamina A czy kwasy tłuszczowe.
Różnorodną dietę należy wprowadzać jak najwcześniej. Dawanie dzieciom we wczesnym wieku różnych produktów otwiera je na nowe smaki i daje większą szansę na prowadzenie zbilansowanej, różnorodnej diety. Należy także pamiętać, że smak się zmienia, więc nie należy sugerować się niechęcią dziecka do jakiegoś pokarmu, nie częstując go nim już nigdy i podkreślając, że „przecież nie lubi”.
Podstawowe zasady zdrowego żywienia obejmują m.in. spożywanie minimum 4–5 posiłków dziennie, w tym jak najwięcej warzyw i owoców, które stanowić powinny co najmniej połowę całej porcji. Zaleca się zastąpienie białego pieczywa wielozbożowym, rezygnację z napojów słodzonych i dużej ilości kawy oraz wypijanie około dwóch litrów wody dziennie. Woda wpływa na kondycję całego organizmu idealnie dopełniając urozmaiconą i zbilansowaną dietę. Odpowiada za wiele reakcji biochemicznych, za regulację temperatury czy transport pożywienia.
Kolejne zasady to spożywanie nabiału (mleka, jogurtu, kefiru) w ilości dwóch szklanek dziennie, ograniczenie spożywania mięsa i zastąpienie go rybami, jajami oraz roślinami strączkowymi, zamiana tłuszczów zwierzęcych na tłuszcze roślinne, wyłączenie z diety cukru (na korzyść owoców i orzechów) oraz soli (i zastąpienie jej ziołami), a także całkowita rezygnacja ze spożywania alkoholu. Dobrze pamiętać, że poza żywieniem bardzo ważna jest aktywność fizyczna, co najmniej 35–40 minut dziennie. Może to być bieganie, jazda na rowerze czy pływanie. Można zacząć od krótszych aktywności, ale ważne, żeby zacząć. Zdrowe żywienie wymaga nie lada organizacji, a także dyscypliny. Jednak warto zacząć tę przygodę ze zrównoważoną dietą dla dobra siebie i członków rodziny, bo cóż mamy cenniejszego nad zdrowie…?
Autorka jest socjologiem familiologiem (specjalistą ds. rodziny), trenerem, działaczką na rzecz rodziny i praw dziecka, jednym z głównych inicjatorów oraz współzałożycieli Związku Dużych Rodzin „Trzy Plus”, byłym pełnomocnikiem ministra sprawiedliwości ds. konstytucyjnych praw rodziny. Wielbicielka dobrego jedzenia, prowadzi bloga kulinarnego erotykasmaku.pl
Zdjęcie ilustracyjne/Pixabay.com