Wizyta prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego – ekshumacje – rzeź wołyńska

Wizyta prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego – ekshumacje – rzeź wołyńska dokumentacja Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski 15 stycznia złoży wizytę w Polsce. W ubiegłym tygodniu (10 stycznia) premier Donald Tusk poinformował, że zapadła decyzja o pierwszych ekshumacjach polskich ofiar ukraińskich nacjonalistów. Szef rządu podziękował ministrom kultury Polski i Ukrainy za dobrą współpracę. Według informacji Instytutu Pamięci Narodowej, od 2017 roku instytucja ta w korespondencji ze stroną ukraińską złożyła dziewięć wniosków głównych i kilkadziesiąt szczegółowych w sprawie zgody na podjęcie prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na Wołyniu. Podczas II wojny światowej na Wołyniu, na terenach Małopolski Wschodniej i na Lubelszczyźnie ukraińscy nacjonaliści zamordowali około 120 tysięcy Polaków. Z około 2500 miejscowości, w których w 1939 roku mieszkali w województwie wołyńskim Polacy, około 1500 przestało istnieć – zostało spalonych, zniszczonych. Apogeum zbrodni wołyńskiej przypadło na 11 lipca 1943 roku, gdy oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii przypuściły skoordynowany atak na ponad sto polskich miejscowości, głównie w powiatach kowelskim, horochowskim i włodzimierskim. W „krwawą niedzielę” mogło zostać zamordowanych około 8 tysięcy Polaków, głównie kobiet, dzieci i starców. Ginęli od kul, siekier, wideł, noży i innych narzędzi, często zgromadzeni w kościołach podczas mszy. Według szacunków IPN, liczba ofiar po stronie ukraińskiej wyniosła od 2 do 3 tysięcy. Ludzie ci zginęli z rąk Polaków w akcjach odwetowych i samoobrony lub zostali zamordowani przez samych Ukraińców za udzielenie pomocy polskim sąsiadom. Rzeź wołyńska została zaplanowana i przeprowadzona przez OUN – Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i UPA – Ukraińską Powstańczą Armię. Dokumenty sprawców dowodzą, że była antypolską czystką etniczną. Jak podkreśla IPN, w świetle prawodawstwa międzynarodowego mordy popełnione przez Ukraińców głównie na Polakach kwalifikowane są jako ludobójstwo. Do tej pory znanych jest zaledwie 5 procent miejsc pochówku ofiar. Większość z nich spoczywa w bezimiennych dołach śmierci rozsianych na terenach dzisiejszej zachodniej Ukrainy. Historycy polscy i ukraińscy niejednokrotnie różnią się w ocenie rzezi wołyńskiej, między innymi w kwestii liczby ofiar oraz opisów wydarzeń. Ukraińscy historycy nierzadko prezentują pogląd o patriotycznych motywach działania UPA. Z kolei polscy badacze podkreślają, że nie można stawiać znaku równości między polskimi akcjami odwetowymi a zorganizowaną antypolską akcją OUN-UPA. W 80. rocznicę tamtych wydarzeń – 7 lipca 2023 roku – po polsko-ukraińskim nabożeństwie w warszawskiej bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela zostało podpisane orędzie „Przebaczenie i pojednanie”. Arcybiskup Stanisław Gądecki, ówczesny przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, przypomniał, że przebaczyć i pojednać się można tylko po uznaniu prawdy. Hierarcha zwrócił się z apelem o godny pochówek wszystkich ofiar. 9 lipca 2023 prezydenci Polski i Ukrainy: Andrzej Duda i Wołodymyr Zełenski oddali hołd ofiarom rzezi wołyńskiej, uczestnicząc w nabożeństwie ekumenicznym w katedrze w Łucku i zapalając znicze. Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.