Jakie dostrzega Pan, jako pedagog i nauczyciel z wieloletnim stażem, największe bolączki polskiego systemu edukacji?

Po pierwsze, nieustanny konflikt rodzice – nauczyciele. Brak zaufania do autorytetu nauczyciela wynika z obniżenia prestiżu społecznego zawodu i prowadzi do konfliktów, oskarżeń o nieumiejętność sprostania trudnym wychowawczo sytuacjom itp. Dodatkowo nasilenie sporów ideologicznych również podsyca ten konflikt: „prawicowi rodzice” są przeciw „lewicowej szkole”, a „lewicowi rodzice” przeciw „prawicowej szkole”. Po drugie, obniżenie wymagań w obszarze dydaktyki i wychowania, które to działania są konsekwencją dominacji modernistycznych tendencji w pedagogice.

Dlaczego tak wielu uczniów brało udział w tzw. Strajku Kobiet? Skąd bierze się wzrost radykalnych postaw wśród młodzieży?

Młodzież wbrew pozorom nie zmieniła się bardzo w porównaniu z tym, co było pięć czy nawet dziesięć lat temu. Nie pojawił się jakiś jakościowo nowy człowiek. To jest ten sam młody człowiek, co przed kilku laty. Raczej kosmopolita i liberał z domieszką „nawykowego” katolicyzmu (oczywiście nie chodzi o wszystkich, ale o tendencję dominującą). Gdyby przez ostatnie kilka lat u władzy była formacja lewicowa, ten bunt przyjąłby jakąś formę antylewicową. Przez to, że był u władzy PIS, bunt bardziej się zradykalizował antyprawicowo i antykościelnie. Generalnie jednak część młodzieży ma tendencję do ulegania współczesnym, modnym ideologiom zachodnim. Między innymi dlatego, że przez wpływy modernistycznej pedagogiki praktycznie zaprzestano wychowania człowieka w kontekście formowania silnego charakteru. Jeśli ktoś nie ma silnego charakteru, to nie potrafi się przełamać, poświęcić dla jakiejś sprawy. W efekcie łatwiej akceptuje ideologie, które z założenia są „łatwe i przyjemne”.

Czy ma Pan jakieś oczekiwania albo nadzieje związane z nowym ministrem edukacji, prof. Przemysławem Czarnkiem?

Zawsze można coś próbować zrobić, ale żeby wprowadzić realne zmiany, musiałby kierować resortem przynajmniej dwadzieścia lat, a to raczej niemożliwe. Przejdźmy jednak do konkretnych rozwiązań. Na pewno należy przepracować programy nauczania, przyjrzeć się liście lektur. Warto też zwrócić uwagę na pracę instytucji doszkalających nauczycieli w ramach różnych kursów, np. w kontekście awansu nauczycielskiego. Tą drogą na teren szkoły dostają się często nowinki pedagogiczne i metody, które nie są sprawdzone i pedagogicznie niewiarygodne. Sama procedura awansu nauczycielskiego budzi kontrowersje i polega głównie na kompletowaniu dokumentacji. Trzeba tu poszukać rozwiązań, które będą oceniały faktyczne kompetencje i wiedzę nauczyciela, np. kryterium w postaci laureatów konkursów i olimpiad etc.

rozmawiał
Jakub Zgierski


Dariusz Zalewski jest nauczycielem i pedagogiem. Od ponad dwudziestu lat zajmuje się upowszechnianiem klasycznej (katolickiej) etyki wychowawczej. Autor internetowego bloga edukacja-klasyczna.pl oraz wielu książek poświęconych edukacji.