Gdy ponad cztery lata temu wprowadzano program „Rodzina 500+” wiele osób nie wierzyło w wydolność państwa. Jednak jak się okazuje, podobne systemy funkcjonują w większość państw Unii Europejskiej, a nawet ich skala jest dużo większa. Każde państwo Unii Europejskiej na swój sposób wspiera rodziny.

Bardzo powszechne są zasiłki rodzinne czy też ulgi podatkowe, oczywiście o zróżnicowanych wysokościach czy też schematach funkcjonowania. Nierzadko są one też uzależnione od wieku dzieci. W Luksemburgu miesięczna kwota zasiłku rodzinnego wynosi 265 euro. Kwota ta jest powiększana o 20 euro na dziecko powyżej sześciu lat i o 50 euro na dziecko powyżej dwunastu lat. Z kolei w Danii tendencja jest odwrotna: im starsze dziecko, tym mniejsza wysokość zasiłku. Dla dzieci do dwóch lat wynosi on 4596 koron (około 620 euro) i w kolejnych grupach wieku systematycznie się zmniejsza, osiągając wśród dzieci 15-, 17-letnich poziom 954 koron (około 130 euro). Różny jest też okres, na który świadczenie jest przyznawane, np. w Irlandii obowiązuje do 16-17. roku życia, a w Niemczech nawet do 25. (pod warunkiem pobierania nauki, jednocześnie będąc na utrzymaniu rodziców).

Popularne „becikowe” również jest wypłacane w innych krajach, aczkolwiek w zróżnicowanej formie. We wspomnianym wyżej Luksemburgu świadczenie to (w łącznej wysokości 1740 euro) jest podzielone na trzy równe części, płatne oddzielnie (istnieje możliwość uzyskania dostępu do jednej z tych części bez uzyskiwania dostępu do pozostałych): zasiłek prenatalny; zasiłek z tytułu faktycznego porodu; zasiłek poporodowy.

Popularną formą polityki prorodzinnej jest zapewnienie odpowiedniej opieki nad maluchami. W Finlandii samorządy są zobowiązane do prowadzenia żłobków, w których opieka jest darmowa. Jeśli rodzice nie zdecydują się na posłanie dziecka młodszego niż trzy lata do takiej placówki, to przysługuje im specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek na prywatną opiekę, ale pod warunkiem pracy w wymiarze nie większym niż trzydzieści godzin tygodniowo (matka lub ojciec). W Irlandii specjalne zasiłki przysługują rodzicom, którzy pracują na niepełny etat.

W Szwecji funkcjonuje specjalny dodatek do zasiłku dla rodzin wielodzietnych, chociaż słowo „wielodzietne” jest tu nieco na wyrost, gdyż pod tym pojęciem rozumie się co najmniej dwoje dzieci.

Jedną z najczęściej spotykanych form wspierania rodzin są ulgi podatkowe. W Niemczech jest to kwota odliczana od dochodu i wynosi 3810 euro na dziecko dla rodzica samotnie je wychowującego oraz podwaja się w przypadku wspólnego rozliczenia małżonków. W Polsce odlicza się kwotę od podatku, podobnie, jak np. we Włoszech, przy czym u nas jest to około 255 euro na pierwsze i drugie dziecko (kwota wzrasta dla kolejnych dzieci), a we Włoszech – 950 euro na pierwsze, drugie i trzecie dziecko.

Fiskalne programy rodzinne są coraz popularniejsze w Unii Europejskiej. Francja wprowadziła tzw. „iloraz rodzinny”, według którego jest obliczana podstawa podatkowa, na podstawie której kwalifikuje się osoby do kolejnych grup podatkowych, a to z kolei pozwala na płacenie niższych podatków. Natomiast w Belgii istnieje możliwość „przejęcia” części dochodów niepracującego rodzica od współmałżonka, co skutkuje dwukrotnym wykorzystaniem kwoty wolnej od podatku.

Inne elementy polityki rodzinnej stosowane w krajach UE to m.in.: zerowa stawka podatku VAT na artykuły dziecięce, większe uprawnienia emerytalne dla rodziców, odliczenia wydatków na opiekę nad dzieckiem, edukację itp., pomoc przy nabywaniu mieszkań.

Autor jest demografem, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, członkiem Sekcji Demografii Historycznej Polskiego Komitetu Demograficznego PAN, członkiem Polskiego Towarzystwa Statystycznego, redaktorem statystycznym Zeszytów Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, członkiem Rady Rodziny przy Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a także Rady Rodziny przy Wojewodzie Wielkopolskim. Tata trojga dzieci.

Zdjęcie ilustracyjne/Pexels.com