21.09 Kalendarium historyczne – dok.
dokumentacja 21 września 265. dzień rokuSłońce w znaku Panny wzeszło o godzinie 6.21, zajdzie o 18.35. Dzień będzie trwał 12 godzin i 14 minut. Ostatni dzień astronomicznego lata. Imieniny obchodzą: Aleksander, Daria, Hipolit, Jonasz, Marek i Mateusz. Kalendarium historyczne:1452 – Urodził się Girolamo Savonarola, florencki dominikanin, kaznodzieja i reformator religijny, przeor klasztoru Świętego Marka we Florencji. Piętnował zepsucie świeckich i duchowieństwa, nawoływał do powrotu do biblijnych korzeni chrześcijaństwa. W 1497 roku papież nałożył na niego ekskomunikę. Oskarżony o herezję i schizmę, został spalony na stosie 23 maja 1498 roku. W więzieniu spisał swoje przemyślenia i medytacje zatytułowane „Zmiłuj się nade mną, Boże”, będące świadectwem jego wiary. 1461 – Zmarła Zofia, córka kniazia Andrzeja Holszańskiego, ostatnia żona króla Władysława Jagiełły, matka Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka. Inicjatorka pierwszego tłumaczenia Biblii na język polski. Urodziła się około 1405 roku. 1832 – Zmarł Walter Scott, szkocki poeta, powieściopisarz, autor między innymi powieści: „Rob Roy”, „Ivanhoe” i „Więzienie w Edynburgu”. Interesował się folklorem i historią Szkocji. Korzystał z tej tematyki w swojej twórczości i zapoczątkował w Anglii zainteresowanie kulturą i twórczością ludową. Pisał głównie powieści historyczne, w których łączył realizm historyczny z fantastyką oraz tajemniczymi ludowymi legendami i wierzeniami. Urodził się 15 sierpnia 1771 roku. 1845 – Zmarła Klementyna Hoffmanowa, pisarka, pedagog, wizytatorka szkół żeńskich w Warszawie, a także autorka licznych powieści i prac dydaktycznych. Była pierwszą kobietą w Polsce utrzymującą się z pracy twórczej i pedagogicznej. Współtwórczyni i przewodnicząca Związku Dobroczynności Patriotycznej. Urodziła się 23 listopada 1798 roku. 1853 – Urodził się Heike Kamerlingh-Onnes, holenderski fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, w 1913 roku, za badania właściwości substancji w najniższych temperaturach i skroplenie helu. W 1911 odkrył zjawisko nadprzewodnictwa. W 1913 wykonał pierwszy elektromagnes nadprzewodnikowy. Zmarł 21 lutego 1926 roku. 1860 – Zmarł Artur Schopenhauer, niemiecki filozof, prekursor filozofii życia. Jego prace to między innymi: „O wolności ludzkiej”, „Świat, jako wola i wyobrażenie” i „Erystyka, czyli sztuka prowadzenia sporów”. Za życia Schopenhauera jego filozofia nie była popularna, dominował heglizm, a później marksizm. Dopiero na przełomie XIX i XX wieku z jego koncepcji rozwinęło się wiele systemów filozoficznych, w tym egzystencjalizm, psychoanaliza i filozofia Nietzschego. Urodził się 22 lutego 1788 roku. 1866 – Urodził się (podawana jest też data 2 listopada) Bronisław Piłsudski, brat Józefa Piłsudskiego, lingwista, etnograf. Za spiskowanie przeciwko carowi Aleksandrowi III został zesłany na Sachalin. Był badaczem języka i kultury tamtejszych ludów, między innymi Ajnów. Po powrocie do kraju prowadził badania etnograficzne na Podhalu. Zmarł 17 maja 1918 roku. 1866 – Urodził się Herbert George Wells, angielski pisarz, jeden z pionierów gatunku science fiction. Autor ponad 60 powieści fantastycznych, takich, jak: „Wojna światów”, „Wehikuł czasu”, „Wyspa doktora Moreau” i „Niewidzialny człowiek”. Kilka z nich zostało sfilmowanych. Adaptacja radiowa „Wojny światów” wywołała w 1938 roku panikę w Stanach Zjednoczonych, gdyż słuchacze uznali słuchowisko za relację z prawdziwej inwazji kosmitów. Zmarł 13 sierpnia 1946 roku.1899 – Urodził się Juliusz Paweł Schauder, matematyk, przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej. Zajmował się teorią całki – sformułował uogólnienie wzoru Stokesa. Jego najwybitniejszym osiągnięciem badawczym jest sformułowanie twierdzenia o punkcie stałym. Zginął we Lwowie, zastrzelony przez Niemców podczas akcji zatrzymywania Żydów,we wrześniu 1943 roku. 125 rocznica1904 – Urodził się Hans Hartung, niemiecko-francuski malarz i grafik, przedstawiciel abstrakcjonizmu ekspresyjnego. Jego prace nie posiadają tytułu, jedynie literę „T” z podanym rokiem i kolejnym numerem. Malował obrazy abstrakcyjne, skomponowane jakby z kabalistycznych znaków, kojarzące się z kaligrafią Dalekiego Wschodu. Po II wojnie światowej w swych pracach dążył do coraz większej syntezy, sprowadzając formę do lapidarnego znaku skontrastowanego z monochromatyczną płaszczyzną. Od 1935 roku mieszkał we Francji. Zmarł 8 grudnia 1989 roku. 120 rocznica1904 – Urodził się Stefan Maria Kuczyński, historyk, mediewista, badacz epoki Władysława Jagiełły, autor powieści historycznych, między innymi „Zawisza Czarny”. Był konsultantem naukowym filmu „Krzyżacy”. Zmarł 30 marca 1985 roku. 120 rocznica1914 – Legion Wschodni – powołany we Lwowie pod koniec sierpnia 1914 roku – został rozwiązany z powodu odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Austrii Franciszkowi Józefowi I. 110 rocznica1916 – Urodziła się Françoise Giroud, francuska scenarzystka, pisarka, polityk i minister. Od 1946 roku – redaktor naczelna czasopisma „Elle”, później współzałożycielka tygodnika „L’Express”, który prowadziła do 1974 roku. Autorka biografii Marii Skłodowskiej-Curie. Zmarła 19 stycznia 2003 roku. 1921 – W niemieckim Oppau – obecnie przedmieścia Ludwigshafen am Rhein – doszło do eksplozji w fabryce koncernu chemicznego BASF. Zginęło 561 osób, a ponad dwa tysiące zostało rannych. 1922 – Urodził się Władysław Rudno-Rudziński, pseudonim „Jastrząb”, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Brał udział w walkach Kompanii Szturmowej „Stefan” IV Rejonu AK Warszawa – Śródmieście – między innymi o Halę Mirowską, gmach PAST-y, Browar Haberbuscha. Uciekł z transportu kolejowego do niemieckiego obozu jenieckiego. Po wojnie ukończył Akademię Handlową w Krakowie, pracował w przedsiębiorstwie handlu zagranicznego Coopexim. Zajmował się genealogią. Należał do światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Zmarł 9 kwietnia 2013 roku. 1924 – Stefan Żeromski zakończył pracę nad „Przedwiośniem”. Powieść składa się z trzech części: „Szklane domy”, „Nawłoć” i „Wiatr od wschodu”. Opowiada o życiu Cezarego Baryki, reprezentanta młodego pokolenia, urodzonego i wychowanego w Baku, przyjeżdżającego do odrodzonej po I wojnie światowej Polski. Powieść została wybrana na lekturę ogólnopolskiej akcji „Narodowe czytanie” w 2018 roku. 100 rocznica 1926 – Urodził się Donald Arthur Glaser, amerykański fizyk i neurobiolog, badacz promieniowania kosmicznego i cząstek elementarnych. W 1960 roku otrzymał Nagrodę Nobla, z dziedziny fizyki, za zaprojektowanie komory pęcherzykowej. Zmarł 28 lutego 2013 roku. 1931 – Bank Anglii wobec trudności skarbowych zniósł miernik wartości pieniądza w złocie. W ciągu następnych 10 dni kurs funta szterlinga spadł o 20 procent. Kryzys zaufania do funta wywołał poważne skutki w brytyjskim budżecie. Dewaluacja funta była spowodowana światowym kryzysem gospodarczym z 1929 roku. 1932 – Państwowe Zakłady Inżynierii zawarły umowę licencyjną z firmą FIAT na produkcję samochodów osobowych i ciężarowych. Dzięki niej rozpoczęto montaż, a później produkcję małego samochodu osobowego Fiata 508 Balilla. Do września 1939 roku wyprodukowano około 10 tysięcy egzemplarzy tego pojazdu w różnych wersjach. 1933 – W Niemczech rozpoczął się proces oskarżonych o podpalenie Reichstagu. Na ławie oskarżonych zasiedli: Marinus van der Lubbe, przewodniczący grupy posłów komunistycznych w Zgromadzeniu Narodowym Ernst Torgler, oraz trzej komuniści bułgarscy. Proces trwał do 23 grudnia 1933 roku. Marinus van der Lubbe został skazany na śmierć, pozostałych oskarżonych uniewinniono. Historycy do dziś spierają się, czy to on był sprawcą pożaru, który Adolf Hitler wykorzystał do brutalnej rozprawy z polityczną opozycją. 1934 – Urodził się Leonard Cohen, kanadyjski piosenkarz i poeta. Podczas trwającej niemal pięć dekad kariery piosenkarskiej zyskał miliony fanów na całym świecie i wywarł ogromny wpływ na kolejne pokolenia artystów. Do jego największych przebojów należą „Hallelujah”, „Bird on The Wire”, „Dance me to The End of Love” czy „Susanne”, która przyniosła Cohenowi światową sławę. Wielką popularność Leonard Cohen zyskał w Polsce w latach osiemdziesiątych, gdzie był bardziej znany, niż w rodzinnej Kanadzie. Zmarł 7 listopada 2016 roku. 90 rocznica1936 – Urodził się Bogumił Pasternak, dziennikarz radiowy, kompozytor, aranżer, wieloletni redaktor rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach, kierownik artystyczny Śląskiego Teatru „Ateneum”. Współpracował z teatrami dramatycznymi i lalkowymi w Polsce i za granicą. Autor piosenek dla dzieci oraz muzyki do sztuk teatralnych, kompozytor muzyki do filmów animowanych Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku Białej. Zmarł 26 czerwca 1999 roku. 1937 – Została wydana powieść J.R.R. Tolkiena „Hobbit, czyli tam i z powrotem”. Opowiada o wyprawie podjętej przez krasnoludów i towarzyszącego im hobbita Bilbo Bagginsa do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej Góry w celu odzyskania zagarniętych skarbów i dawnej siedziby krasnoludów. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pierścień, który daje mu moc bycia niewidzialnym. Powieść szybko zyskała uznanie czytelników. Wydawca poprosił autora o kontynuację, która ukazała się, jako trzytomowy „Władca Pierścieni”. 1942 – Niemcy zakończyli wielką akcję likwidacyjną w warszawskim getcie, rozpoczętą 22 lipca 1942 roku. W ciągu dwóch miesięcy ponad 250 tysięcy Żydów przewieziono do obozu zagłady w Treblince, 11 tysięcy skierowano do obozów pracy, a na miejscu rozstrzelano około sześciu tysięcy. W getcie legalnie pozostało 35 tysięcy osób, a około 25 tysięcy żyło w ukryciu. 1943 – Urodził się Jerry Bruckheimer, amerykański producent filmowy i telewizyjny. Wyprodukował ponad 30 filmów, między innymi: serię „Piraci z Karaibów”, „Gliniarza z Beverly Hills”, „Top Gun”, „Twierdzę”, „Con Air – lot skazańców”, „Karmazynowy przypływ”, „Armageddon”, „Helikopter w ogniu”, „Pearl Harbor” czy „Skarb narodów”. W sumie jego filmy zarobiły kilkanaście miliardów dolarów.1944 – 52. dzień Powstania Warszawskiego: upadek Marymontu. Ostatnie zrzuty aliantów z samolotów nad Warszawą, Kampinosem i Lasem Kabackim – w stolicy odebrano ich 45. Obrońcom brakowało już wszystkiego: amunicji, żywności, nawet wody, po którą wieczorami organizowano ryzykowne wyprawy nad Wisłę. 80 rocznica1947 – Urodził się Stephen King, amerykański pisarz i scenarzysta filmowy, jeden z najbardziej poczytnych autorów na świecie. Jego książki rozeszły się w nakładzie ponad 350 milionów egzemplarzy. Twórca horrorów, które przeszły do klasyki gatunku: „Lśnienie”, „Miasteczko Salem”, „Podpalaczka” czy „Carrie”. Napisał także „Oczy Smoka”, „Bastion” oraz siedmiotomowy cykl powieści fantasy „Mroczna Wieża”. Wiele jego powieści zostało zekranizowanych. 1949 – Zginęła porucznik Halina Żurowska, kurierka i łączniczka Armii Krajowej i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, uczestniczka Powstania Warszawskiego. W czasie II wojny światowej była kurierem do specjalnych zleceń Komendy Głównej AK. Po wojnie wielokrotnie przewoziła tajne dokumenty WiN-u z Polski na Zachód i odwrotnie. We wrześniu 1948 roku została aresztowana przez UB w Gdańsku i rok później skazana na karę śmierci. Wobec nieskorzystania z prawa łaski przez prezydenta Bolesława Bieruta, została rozstrzelana w więzieniu mokotowskim. Komunistyczne władze odmówiły wydania ciała rodzinie. Miejsca pochówku pozostaje nieznane. Była jedną z nielicznych kobiet polskiego podziemia niepodległościowego skazanych na śmierć. Urodziła się 24 czerwca 1905 roku. 75 rocznica1950 – Urodził się Bill Murray, amerykański aktor filmowy, pisarz, komik. Nominowany do Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie „Między słowami” w reżyserii Sofii Coppoli. Za tę samą kreację otrzymał nagrodę Złotego Globu w kategorii „Najlepszy aktor w komedii lub musicalu”. Znany z wielu popularnych filmów, między innymi: „Tootsie”, „Pogromcy duchów” i „Dzień świstaka”. 1957 – Niemiecki żaglowiec szkolny „Pamir”, płynący z Hamburga do Buenos Aires, zatonął podczas huraganu w rejonie Wysp Azorskich. Spośród 86 osób znajdujących się na pokładzie przeżyło tylko sześć. 1958 – Bogusław Fornalczyk wygrał 15. Tour dr Pologne. Rywalizację rozpoczęło 96 kolarzy, a ukończyło 51. Łączna długość wyścigu to 2036 kilometrów. 1962 – Urodził się Rob Morrow, amerykański aktor. Grał między innymi w filmach: „Klub imperatora”, „Guru”, „Tylko miłość”, „Wakacje w kurorcie”. Największą sławę zyskał dzięki roli doktora Joela Fleischmana w serialu telewizyjnym „Przystanek Alaska”. Ta kreacja przyniosła mu Złoty Glob i dwukrotną nominację do nagrody Emmy. 1964 – Zmarł Józef Gawlina, biskup polowy Wojska Polskiego w latach 1933-1947, generał dywizji Wojska Polskiego. Był doktorem nauk teologicznych. Pełnił rolę opiekuna duchowego Polaków na emigracji w latach 1945-1964, był arcybiskupem ad personam od 1952, w 1962 roku uczestniczył w II Soborze Watykańskim. Zmarł w Rzymie, został pochowany zgodnie ze swoją wolą na Polskim Cmentarzu Wojennym Monte Cassino. Urodził się 18 listopada 1892 roku. 60 rocznica1964 – Malta uzyskała niepodległość spod dominacji Wielkiej Brytanii. 60 rocznica1969 – Zmara Natalia Ogrodnik-Popowicz polska nauczycielka i działaczka harcerska. Uczestniczyła jako kierowniczka odcinka sanitarnego w II i III powstaniu śląskim, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pracowała jako nauczycielka. Urodziła się 17 stycznia 1901 roku. 55 rocznica1971 – Zmarł Bernardo Alberto Houssay, argentyński fizjolog. W pracy naukowej zajmował się badaniem przyczyny powstawania cukrzycy. Odkrył antyinsulinowy hormon przedniego płata przysadki, za co w 1947 roku, wraz z Gerty Cori i Carlem Cori, otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. Urodził się 10 kwietnia 1887 roku. 1972 – Zmarł Henri Millon de Montherlant, pisarz i dramaturg francuski, Członek Akademii Francuskiej. W Polsce wydano między innymi jego powieści „Ludzie areny” oraz 4-tomowy cykl „Dziewczęta”, a także dramaty: „Martwa królowa” i „Mistrz zakonu Santiago”. Urodził się 20 kwietnia 1895 roku. 1975 – Spłonął Centralny Dom Towarowy w Warszawie, sześciokondygnacyjny budynek nazywany przez warszawiaków CEDETEM. Przyczyny pożaru nie zostały ustalone. Budynek zbudowano w latach 1948 – 1952 w modernistycznym stylu, według projektu Zbigniewa Ihnatowicza i Jerzego Romańskiego, jako „lampion oświetlający Warszawę”. Był bardzo nowoczesny, miał olbrzymie okna, fantazyjny neon w kształcie spirali i otwarty taras z widokiem na Aleje Jerozolimskie. Był najbardziej reprezentacyjnym budynkiem Warszawy. Dwa lata po pożarze – w 1977 roku – został odbudowany i oddany do użytku. 1978 – Premiera filmu „Spirala” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego. Główne role zagrali: Jan Nowicki, Maja Komorowska i Zofia Kucówna. 1980 – Po ponad 30 latach przerwy w programie I Polskiego Radia przeprowadzono transmisję mszy świętej, odprawionej w kościele Świętego Krzyża w Warszawie. W latach 80. transmisja gromadziła przy radioodbiornikach około 60 procent słuchaczy. Do 1989 roku była to jedyna audycja religijna w polskich mediach. Transmisja mszy świętej stanowiła jeden z 21 postulatów sformułowanych przez strajkujących robotników w Stoczni Gdańskiej. Po raz pierwszy mszę świętą transmitowano w radiu w 1927 roku, jednak w 1949 roku niedzielne nabożeństwo, decyzją komunistycznych władz, zniknęło z anteny Polskiego Radia. 1982 – Po raz pierwszy odbyły się obchody Międzynarodowego Dnia Pokoju, ustanowionego przez ONZ. Obchody tego dnia zaczynają się uderzeniem w Dzwon Pokoju przed siedzibą ONZ w Nowym Jorku. Dzwon został ufundowany przez Japonię i jest odlany z monet darowanych przez dzieci. Ma symbolizować koszt, jaki ponosi ludzkość z powodu wojen. Dzwon nowojorski jest repliką Dzwonu Pokoju w Hiroszimie – mieście zniszczonym przez wybuch bomby jądrowej. 1993 – Prezydent Rosji Borys Jelcyn rozwiązał Radę Najwyższą, a ta w odwecie podjęła próbę odwołania go ze stanowiska. 1998 – Królowa Hiszpanii Zofia i żona prezydenta Polski Jolanta Kwaśniewska odsłoniły popiersie Fryderyka Chopina, upamiętniające pobyt kompozytora w Valldemossa na Majorce. 2001 – Koncert charytatywny „America: A Tribute to Heroes”, poświęcony pamięci ofiar zamachów z 11 września. Imprezę zorganizował aktor George Clooney. Była transmitowana przez największe amerykańskie stacje telewizyjne. Wystąpili między innymi: Bruce Springsteen, Steve Wonder, U2, Sting i Bon Jovi. 2002 – W Warszawie otwarto most Siekierkowski, łączący Mokotów z Pragą-Południe i Wawrem. Po moście przebiega droga krajowa numer dwa, stanowiąca fragment trasy europejskiej E30. Konstrukcja mostu podwieszona jest 54 linami nośnymi na dwóch niemal 100-metrowych pylonach w kształcie litery H. Według danych stołecznego Zarządu Dróg Miejskich, w 2018 roku przez most Siekierkowski przejeżdżało średnio 105 665 pojazdów na dobę. 2002 – Zmarł Andrzej Miłosz, dziennikarz, publicysta, reżyser filmów dokumentalnych, autor audycji i słuchowisk radiowych. W czasie II wojny światowej był żołnierzem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w Wilnie i na Litwie. Organizował pierwsze szlaki kurierskie na Wileńszczyźnie, udzielał pomocy polskim oficerom w ucieczce z obozów internowania. Po wojnie – tłumacz literatury i dramaturgii francuskiej, rosyjskiej i radzieckiej, reżyser dokumentalista, między innymi filmów poświęconych swojemu bratu – nobliście Czesławowi Miłoszowi. Współpracownik paryskiej „Kultury”. Za ratowanie Żydów otrzymał tytuł „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Urodził się 19 września 1917 roku. 2004 – Trzęsienie ziemi w Zatoce Gdańskiej o magnitudzie 5,3 w skali Richtera. Było odczuwalne w północno-wschodniej Polsce, na Litwie i Białorusi. Nie odnotowano strat materialnych. 20 rocznica2004 – W Dubaju rozpoczęto budowę wieżowca Burdż Chalifa – najwyższego budynku na świecie, mierzącego 829 metrów. Jego nazwa pochodzi od imienia szejka Chalify ibn Zajida Al Nahajjana, obecnego prezydenta Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Budowa zakończyła się 16 sierpnia 2009. Wysokość 829 metrów została osiągnięta 17 stycznia 2009, a oficjalne otwarcie nastąpiło 4 stycznia 2010. Budynek ma 163 piętra użytkowe. Koszt jego budowy wyniósł 1,5 miliarda dolarów. 20 rocznica2008 – Zmarła Zofia Sykulska-Szancerowa, aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka. Była żoną wybitnego grafika Jana Marcina Szancera. W latach 40. XX wieku występowała w Teatrze imienia Słowackiego w Krakowie, po wojnie na stałe związała się ze scenami warszawskimi. Urodziła się 26 lutego 1913 roku. 2011 – Zmarł Krzysztof Pośpiech, dyrygent, chórmistrz, pedagog – wykładowca w Akademii imienia Jana Długosza w Częstochowie, animator życia kulturalnego ziemi częstochowskiej. Był pomysłodawcą Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej Gaude Mater. Urodził się 24 lipca 1944 roku. 2012 – Otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Bykowni, wsi znajdującej się obecnie w granicach Kijowa. Został utworzony w latach 2011 – 2012 z inicjatywy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Na cmentarzu w zbiorowych mogiłach spoczywają szczątki 3435 polskich obywateli z tak zwanej Ukraińskiej Listy Katyńskiej, zamordowanych w 1940 roku przez funkcjonariuszy NKWD. Jest czwartym cmentarzem katyńskim, po otwartych w 2000 roku nekropoliach w Lesie Katyńskim, Miednoje i Charkowie. Na cmentarzu znajdują się między innymi, ołtarz z nazwiskami ofiar, Dzwon Pamięci oraz symbole religijne podkreślające wielowyznaniowy charakter II Rzeczypospolitej: krzyże – łaciński i prawosławny, gwiazda Dawida i półksiężyc. 2013 – W stolicy Kenii Nairobi somalijscy terroryści z ugrupowania Asz-Szabab wdarli się do centrum handlowego Westgate Mall, gdzie wzięli zakładników. Kryzys trwał do 24 września, kiedy obiekt został odbity przez siły bezpieczeństwa. Zginęło łącznie 71 osób, a 175 zostało rannych. 2014 – W wypadku samochodowym zginęła Hanna Szymanderska, autorka ponad 30 książek kucharskich i popularyzatorka kuchni regionalnych. Pierwszą książkę „200 potraw z warzyw” napisała w 1974 roku, problemy z cenzurą spowodowały jednak, że ukazała się ona drukiem dopiero w 1979 roku. Mimo sukcesu książki po jej wydaniu, kłopoty z cenzurą zniechęciły autorkę do pisania. Powrót do publikacji kulinarnych został wymuszony sytuacją finansową po tym, jak w 1982 roku, w stanie wojennym, ona i jej mąż stracili pracę. Urodziła się w 1944 roku. 10 rocznica2014 – W rozegranym w Katowicach finale Mistrzostw Świata w siatkówce reprezentacja Polski pokonała 3:1 reprezentację Brazylii i zdobyła złoty medal. Był to drugi w historii tytuł mistrza świata zdobyty przez polskich siatkarzy. 10 rocznica2014 – Ostatni seans w warszawskim kinie Femina. Istniało od 1938 roku. W czasie okupacji znajdowało się na terenie getta. Przed zamknięciem posiadało cztery sale, w których łącznie znajdowały się 574 miejsca. Ostatnim granym w „Feminie” filmem było „Miasto 44”. W miejscu kina powstał sklep dyskontowy. 10 rocznica2015 – Zmarł Adam Wielowieyski, dziennikarz radiowy i reportażysta, zawodowo związany z Polskim Radiem przez ponad 40 lat. W latach 1984 -1989 kierował reaktywowaną po stanie wojennym redakcją reportaży. Przez wiele lat współpracował z Witoldem Zadrowskim, z którym stworzył wiele nagradzanych reportaży radiowych. Niektóre z nich zostały opublikowane w tomach zbiorowych „Wiedzą sąsiedzi” w 1974 roku i „Odnaleźć siebie” w 1979. Nagrodzony Złotym Mikrofonem. Urodził się 18 września 1928 roku. 2016 – Zmarł Władysław Zachariasiewicz, działacz Polonii amerykańskiej. Był weteranem II wojny światowej i zesłańcem syberyjskim. Walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. Dwukrotnie aresztowany przez Sowietów. Po zsyłce na Syberię, pobycie w Kazachstanie i tułaczce po Europie, w 1948 roku wyjechał do Nowego Jorku. To w dużym stopniu jego zasługą było wydanie przez amerykańską pocztę znaczka z okazji 1000-lecia państwa polskiego. Urodził się 7 listopada 1911 roku. 2017 – Zmarła Liliane Betencourt, francuska ekonomistka, bizneswoman i filantropka, współwłaścicielka firmy kosmetycznej L’Oreal. Była drugą najbogatszą osobą we Francji. Tygodnik „Forbes” zaklasyfikował ją w 2017 roku na 14. miejscu wśród najbogatszych ludzi na świecie i najbogatszą żyjącą kobietę. Ten sam tygodnik oszacował majątek Liliane Bettencourt na 39,5 miliarda dolarów. Urodziła się 21 października 1922 roku. 2019 – Zmarł Sigmund Jähn, pierwszy niemiecki kosmonauta, pilot z NRD. 26 sierpnia 1978 roku odbył lot kosmiczny statkiem Sojuz 31 do stacji orbitalnej Salut 6. Przebywał w kosmosie ponad tydzień. W latach 90. udzielał konsultacji dla Europejskiej Agencji Lotów Kosmicznych ESA. Jego imieniem nazwano planetoidę (17737) Sigmundjähn. Urodził się 13 lutego 1937 roku. 5 rocznica2020 – Zmarł Arthur Ashkin, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 2018 za prace w dziedzinie fizyki optycznej, wykorzystywanej w medycynie. Naukowiec otrzymał połowę nagrody, a drugą podzielili Gérard Mourou i Donna Strickland. Zajmował się technologią laserową i ciśnieniem promieniowania. W 1986 opracował i przedstawił szczypce optyczne, którymi można było ujmować i przesuwać komórki organiczne, w tym wirusy, bakterie i inne obiekty tego typu. Urodził się 2 września 1922 roku. 2021 – Zmarł Władysław Zieleśkiewicz, historyk sportu, autor książek o tematyce sportowej. Jest autorem „Encyklopedii Sportów Zimowych” PWN z 2002 roku, a także publikacji: „Historia polskiego hokeja na lodzie”, „90 lat polskiej piłki ręcznej”, „100 lat polskiej piłki ręcznej” i oraz ponad 100 artykułów. Urodził się 9 lutego 1951 roku. 2022 – Zmarł Tomasz Wołek, dziennikarz, publicysta polityczny i komentator sportowy, działacz opozycji w PRL. W 1968 roku uczestniczył w wiecach studenckich, w 1979 został działaczem Ruchu Młodej Polski, a rok później wstąpił do „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego publikował w pismach podziemnych, organizował także pomoc dla rodzin osób internowanych. Po przemianach ustrojowych był szefem „Życia Warszawy” i „Życia”. Tomasz Wołek był też komentatorem sportowym, pasjonował się zwłaszcza piłką nożną. Urodził się 14 października 1947 roku. 21 września – Międzynarodowy Dzień Pokoju, oficjalnie ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, w 2001 roku, obchodzony od 1982 roku..21 września – Międzynarodowy Dzień Modlitwy o Pokój, ekumeniczne święto obchodzone z inicjatywy Światowej Rady Kościołów.21 września – Światowy Dzień Choroby Alzheimera.21 września – Światowy Dzień Orderu Uśmiechu.21 września – Dzień Krajowej Administracji Skarbowej.21 września – Europejski Tydzień Mobilności, trwający od 16 do 22 września.Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/B.Falkowska/dok./w Siekaj